GÖKSU VADİSİ’NİN AYASOFYASI: ALAHAN MANASTIRI

1500 yılı aşkın tarihi bir geçmişe sahip, gezikoliklerin ilgi odağı, geçmişten bugüne halen daha gizemini koruyan, tarihi mekanlarımız arasında büyük öneme sahip bir mekan. Buram buram tarihi adeta soluyacağınız, zaman makinesi içerisinde muhteşem bir yolculuğa çıkacağınız, heybetli bir o kadar da ürpertici güzelliklerin size eşlik edeceği kadim yerleşim Alahan Manastırı’na hoş geldiniz. Alahan Manastırı, Mersin ilimizin, Mut ilçesi Geçimli köyü yakınlarında, Karaman-Mut yolu güzergahında, Mut ilçemize de yaklaşık 23 km mesafede yer alır. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde ülkemizin en önemli kültürel destinasyonlarından biri olarak bulunan, Hristiyan dini inanışlarına göre önemli hac yollarından biri olan Alahan Manastırı, gezikoliklerin ve tatilcilerin ilgisini çeken gözde bir mekandır. Alahan Manastırı, Karaman ilimize gelip de Mut yönünde sahil şeridine uzanan yolculukta güzel tatil ziyafetinize renk katacağına inandığım, buram buram tarih kokan, adeta asırlar öncesiyle kişileri buluşturan, mutlaka ziyaret etmenizi tavsiye edeceğim ferah ve ilgi çekici gözde bir mekandır.

EVLİYA ÇELEBİ’NİN SEYAHATNAMESİNDE: MUT-ALAHAN MANASTIRI

17. yüzyılın Türk ve dünya tarihinin önde gelen ünlü gezginlerinden olan Evliya Çelebi, gezdiği yerleri ve gördüklerini “Seyahatname” adlı eserinde toplayıp yazmıştır. Evliya Çelebi, muazzam tarihi eseri olan seyahatnamesinde Alahan Manastırı için “Ustanın elinden yeni çıkmış gibi duruyor” sözleriyle ifade ederek yapının önemine ve mimarisindeki orijinalliğe ve sağlamlığa dikkat çekmiştir. Alahan Manastırı’nın, günümüzde de yerli ve yabancı kişilerin ziyaret merkezleri ve uğrak yerleri arasında bulunması halen ilk günkü önemini koruduğunu göstermektedir.

AKDENİZ BÖLGESİ’NDE AÇIK HAVA MÜZESİ: MUT-ALAHAN KİLİSELERİ

Akdeniz Bölgesi’nde, Göksu Vadisi’ne uzanan coğrafi bir estetiğe sahip olan Alahan Kiliseleri, adeta açık hava müzesi olarak, kendine özgü mimarisi ve özel hatlarıyla önemli bir baş yapıttır. Alahan kiliselerinin, Göksu Vadisi’ne hakim dağın zirvesine yakın, dik bir yamaçta konuşlandırılmış olması, döneminde inşası esnasında ne derece önemli ve stratejik hassasiyetle yapıldığını gözler önüne sermektedir.

ÜLKEMİZİN KÜLTÜR HAZİNESİ: MUT-ALAHAN MANASTIRI

Alahan Manastırı, tarihten günümüze aynı zerafetin ve estetiğin süregeldiği cezbedici bir estetikle süslenmiş muhteşem bir yapıdır. Bununla birlikte Alahan Manastırı, içerisindeki oyma taşların, kabartma ve asma figürlerle donatıldığı insanın bakmaya bile kıyamadığı zarif bir mekandır. Alahan Manastırı, ziyaretçilerin bayılacağı, deyim yerindeyse müptelası olacağı muhteşem, enfes bir kültürel hazinedir. Alahan Manastırı gibi sanatsal baş yapıtlar, yapılan dönemde dini yayma ve Hristiyanlığı kabul edenlerin ne tür aşamalardan geçtiğinin izlerini bizlere göstermektedir. Dönemin insanları inançlarını yaşayabilme adına sarp ve dik kayalık ve dağlık bölgelere Alahan Manastırı gibi ibadet merkezlerini inşa etmişlerdir. Nitekim Alahan Manastırı’nda erken dönem hristiyanları; vaftiz yerleri, keşiş odaları ve buna benzer özel odacıklar inşa etmişlerdir. Ayrıca kilise çevresinde mezarlar da bulunmaktadır.

ZİRVEDEKİ GİZEMLİ TARİH

Mersin ili, Mut ilçesi sınırları içinde, Geçimli köyü yakınlarında bulunan Göksu Vadisi’ne hakim bir noktaya konuşlandırılmış olan Alahan Manastırı, gizemli yönleri ve bilinmeyenleri ile turizmin ilgi odağıdır. Alahan Manastırı, her yıl çok sayıda turistin akın ettiği tarihi bir turizm merkezidir. Alahan Manastırı’nın dik bir yamaca ve hakim bir noktaya konuşlandırılmış olmasının nedeni gelebilecek olası saldırılara yönelik tedbir amaçlı stratejik bir üs olarak inşa edilmesidir.

HRİSTİYAN İKİ AZİZ’İN MABETLERİ

Tarsus’ta yaşadığı bilinen St. Paul ve Hristiyanlığın öncülerinden olan Barnabas adında iki aziz Hristiyanlığı yaymak için macera dolu bir serüvene koyulmuşlardır. St. Paul ve Barnabas bu kapsamda gezdikleri, konakladıkları yerlerde kiliseler ve mabetlerin yapılmasına da öncülük etmişlerdir. Alahan Manastırı, asırlar öncesi yaşanmışlıklarla birlikte, tarihsel emareler ve dinler arası etkileşimde görülen yaşanmışlıkların adeta bir özetidir. Mersin’in Mut ilçesi, Geçimli köyü civarında bulunan Alahan Manastırı, her ne kadar tarihçi ve arkeologların ilgi alanı olsa da definecileri de maalesef cezbetmiş ve bölgede çok sayıda kaçak kazı gerçekleştirilmiştir. Halen daha koruma önlemlerinin yetersiz olduğunu gözlemlediğimiz Alahan Manastırı bölgesinde yetkilileri bir an önce tedbirlerin artırılmasına davet ediyoruz.

DİNLERİN BULUŞMA VE KAYNAŞMA NOKTASI TÜRKİYE’DE İKİ AZİZ: ST. PAUL VE BARNABAS

Ülkemizin tarihi geçmişine baktığımızda birçok medeniyete ev sahipliği yaptığını, tüm insanlığa ve dinlere de kucak açtığını görmekteyiz. Hatta ve hatta dinlerin buluşma ve kaynaşma noktası hiç şüphesiz bu cennet vatanımız, ülkemiz, Türkiye’dir. Gerek tarihsel öğretilerle olsun, gerekse böylesine Alahan Manastırı gibi asırlar öncesinden günümüze canlılığını, diriliğini tüm ihtişamıyla koruyabilmeyi başarmış tarihi mekanlardan görerek anlamaktayız. Alahan Manastırı gibi uhrevi dinlere yönelik yapılmış olan bu tür yapıların bugüne dek korunmuş olması, hiç şüphesiz çoğunluğu müslümanlığı kabul etmiş olan ülkemizde, diğer dinlere gösterilen saygının göstergesi olduğu gibi dinlerin buluşma ve kaynaşma noktası olduğunun da en güzel kanıtıdır.

MANASTIRA GİDEN YOLDA ESRARENGİZ MAĞARALAR

Alahan Manastırı’na çıkarken zirveye doğru yamaçlarda birçok mağara dikkat çekmektedir. Deniz seviyesinden yaklaşık 1300 metre yüksekte inşa edilen Alahan Manastırı’nın etrafındaki birçok mağara, manastırı adeta kuşatmakta ve sarmaktadır. Alahan Manastırı, döneminde, Hristiyanlık dinine karşı olanlardan saklanma ve manastırı gelebilecek olası saldırılara karşı korumak için inşa edilmiştir. Hz. İsa ve ona inananların mücadelesi MS 4.-5. yüzyıllarda da devam etmiş ve erken dönem hristiyanları inançlarını sürdürebilmek için bu mağaralara sığınmışlardır. MS 4.-5. yüzyıllarda kayaları oyma ve işleme sanatlarının da gelişmiş olduğu bilinmektedir. Yapılan figürler, işlemeler, arazilerden kesilip, çıkarılan taşlar, dönemin izlerini günümüze yansıtmakta adeta dönemin aynası olmaktadır.

BU TARİHİ KOMPLEKS İNANILMAZIN ÖTESİNDE DEVASA BİR ESER

Alahan Manastırı’nı tamamen gezip incelediğimizde Alahan Manastırı’nın inanılmazın da ötesinde bir kompleks olarak yapıldığını, devasa muhteşem bir eser olduğunu daha iyi anlamaktayız. Bizi zamanda bir yolculuğa çıkaran Alahan Manastırı’nın MS 4.-5. yüzyıllara bizleri taşıdığında devrin insanları tarafından o kadar büyük ihtişamla, zor ve çok çetin şartlarda, kıt imkanlarla, canlığını ve görkemini bugüne dek koruyan, adeta büyüleyici eserlerin inşa edildiğini hissediyoruz. Kilisenin hemen arka tarafında ise hamam bulunmaktadır. Yeraltı kaynakları bakımından zengin olan manastır bölgesinde hamama gelen suyun sarp ve dik yamaçlarda yer alan kaynaklardan sağlandığı anlaşılmaktadır.

SİZLERİ ASIRLAR ÖNCESİNE TAŞIYAN YOLCULUK

Asırlar öncesi imar edilen harikulade eserlerden Alahan Manastırı, mucizevi, büyüleyici ihtişamını aradan geçen binlerce yıla rağmen koruya gelmiş, devasa bir sanat eseri olarak halen daha varlığını tüm canlılığıyla sürdürmektedir. Alahan Manastırı’nın geçirdiği sayısız deprem, fırtına gibi doğal afetlere rağmen günümüze kadar büyük bir yıkıma uğramadan gelebilmesi, mimarisinin sağlamlığı ve kalitesi konusunda bizlere fikir vermektedir. Böylesine şahane ve muhteşem bir mimariye sahip Alahan Manastırı’nı tarihe, sanata, mimariye, estetiğe ilgi duyan herkes mutlaka gelip görmelidir. Nitekim Alahan Manastırı’na giriş için de hangi bir ücret alınmamaktadır. Bir rüya gibi ufkunuzu hep ileri, daha ileri taşımak için doyumsuz eşsiz, nezih bir ortamda gezinize renk katacak, bilgi dağarcığınıza eşsiz bilgiler yükleyecek, güzel bir yerdir, Alahan Manastırı.

MS 4. – 5. YÜZYILLARDAN KALMA HARİKULADE BİR SANAT DEHASI

Cıvıl cıvıl kuş seslerinin melodiye dönüştüğü, mis gibi oksijen dolu doğanın kollarında adeta kendinizi yeniden bulacağınız, MS 4.-5. yüzyılların kadim havasını hissedeceğiniz, sanatın, mimari dekoratif süslerle bezendiği harikulade bir zerafet dehasıdır; Alahan Manastırı. Mersin’in Mut ilçesi, Geçimli köyü yakınlarında yer alan Alahan Manastırı’nda doğu ve batı kiliseleri bulunmaktadır. Alahan Manastırı külliyesi, batı kilisesinde yer alırken, keşişler için özel olarak yapılmış olan odacıklar ise doğu kilisesinde bulunmaktadır. Alahan Manastırı çevresinde yer alan önemli kişilere ait olduğu düşünülen mezarlarda doğu kilisesi tarafında bulunmaktadır. Sütunlu yürüme yolu, doğu kilisesine giden istikamet için özel olarak yapıldığı düşünülmektedir. Ayrıca sütunlu yolun, devrin önde gelen kişilerinin kullandığı bir yol olduğu da tahmin edilmektedir.

FİGÜRLERLE UNESCO GEÇİCİ DÜNYA MİRAS LİSTESİNDE ALAHAN MANASTIRI

Mut-Alahan Manastırı’nı detaylı olarak incelediğimizde manastır ve kiliselerinde birçok şekillerin, motiflerin ve figürlerin olduğunu görmekteyiz. Bu bağlamda Alahan Manastırı’nda en çok asma figürlerle bezenmiş, oyma taşları aynı zamanda Cebril (a.s.) ile Mikail (a.s.)’a ait birbirinden güzel, işlemeli motifleri görmek mümkündür. Alahan Manastırı’nda bu figürlerin yanı sıra Hıristiyanlık aleminin ünlü azizleri St. Paul ve St. Pierre ait figürlerin de yer aldığı görülmektedir. İncil’de yer alan bilgilere göre söz konusu şekil, motif ve figürler; önemli yerleri ve olayları işaret etmektedir. Örneğin mücevher ve elmas gibi değerli taşlarda bulunan salkım salkım üzümler ve yapraklar, Mikail (a.s.)’ın bir takım canlıları çiğnediğini tasvir etmektedir. Ağzını açmış saldırıya hazır bir aslan figürü ise hükümdar hazinesini simgelemektedir. Otorite ve hükümdarlık simgesi olan kartal, Göksu’ya yakın bir konumda betimlenmiştir. Bu bolluk ve bereketi tasvir etmektedir. Bölgenin çok büyük, değerli bir hazine varlığının göstergesi olarak ise balık motifleri kullanılmıştır. Bu motiflerin ve şekillerin birçoğu yaklaşık 11 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Nitekim motif ve şekiller, kiliselerin doğu cephesinde, kemerli ve sütunlu yapılara adeta bir sanatsal ustalık ve zerafet üslubu ile işlenmiştir. Bu tür motifler ve titizce yapılan hassas işlemeler, Alahan Manastırı’nı Unesco Dünya Geçici Mirası Listesi’ne taşımıştır. Harikulade bir sanat dehası Alahan Manastırı, mimarisiyle oldukça ilgi çekmekte ve muhteşem doğasıyla birlikte misafirlerini cezbetmektedir. Manastırı çok beğenen yabancı ziyaretçiler, bizlere yaptıkları açıklamalarda “Türkiye’nin her bir köşesinin adeta sanat abidesi olduğu gerçeğine dikkat çekmekte Alahan Manastırı’nı çok beğendiklerini, burada beklediklerinin ötesinde kadim bir tarih ve olağanüstü güzellikte sanat eserleriyle karşılaştıklarını ifade ediyorlar.

ZİRVEDEN GÖKSU VADİSİ’NE UZANAN ETKİLEYİCİ MANZARA

Tabiatla, gökyüzünün büyük bir heyecanla kucaklaştığı noktada, bol oksijen ve enerjinin depolandığı zirvede, terastan, doyumsuz manzara eşliğinde gününüzü keyifle değerlendireceğiniz, közde odun ateşinde, semaverden çayınızı içerken kendinizi yenileyeceğiniz, nezih bir ortam olarak günübirlik ya da yoldan geçerken mola alabileceğiniz noktadır, Alahan. Rotanız Mut – Alahan Manastırı olsun, pusulanız şaşmasın, keyifli gezmeler dilerim. Selam, saygı ve bol muhabbet dolu güzel günler hepimizin olsun. Sevgiyle, huzurla, güzelliklerle, neşeyle en önemlisi hep Dr. Murat Ak Seyahat’le kalın.