Yükleniyor...

Cehennem boşalmış, şeytanların hepsi burada…

William Shakespeare (Avon’un Ozanı)

Doğum Tarihi: 26 Nisan 1564 tarihinde Holy Trinity Kilisesi’nde Vaftiz edilmiştir. (Doğum tarihi bilinmemektedir.)

Ölüm Tarihi: 23 Nisan 1616

Kaç Yaşında Vefat Etti: 52

Milliyeti: İngiliz

Hangi Ülke ve Şehirde Doğdu: Stratford-upon-Avon, / Warwickshire-İngiltere

Hangi Ülke ve Şehirde Öldü: Stratford-upon-Avon, / Warwickshire-İngiltere

Doğduğu Ülkede Yönetimde Kim Vardı: Thudor Hanedanı - I.Elizabeth

Öldüğü Ülkede Yönetimde Kim Vardı: Stuart Hanedanı - I.James

Ölüm Nedeni: Bilinmeyen bir hastalık(Yüksek Ateşli olduğu söyleniyor)

Annesi: Mary Arden Shakespeare

Babası: John Shakespeare

Kardeşleri: Margaret, Joan, William, Gilbert, Anne, Edmund, Richard

Doğduğu Dönem Ülke Durumu: Veba Salgını

Eşi: Anne Hathaway Shakespeare

Varsa Çocukları: Sussanna Shakespeare, Hamlet ve Judith Shakespeare (İkiz), John Shakespeare (Üvey Çocuğu)

Torunları: Kızı Sussanna’dan olma (Elizabeth)- (İlerleyen Zamanlarda Elizabeth’in çocuğu da olmaz.) Hamlet ülkede hastalıktan ölür, Judith ise 2 kez evlenmesine rağmen çocuğu olmaz.

En Büyük Başarıları, Başlıca Eserleri ve Özellikleri:

Dünyanın gelmiş geçmiş en büyük yazarlarından biri olarak kabul edilmesi, 36’dan fazla tiyatro oyununa, 154 soneye ve birçok şiire imza attı. Hayatında özellikle kaleme aldığı bazı eserler ön plana çıkmaktadır. Bunlar;

Antonius ve Kleopatra ve Coriolanus

Hayatının sonlarına doğru kaleme aldığı eserlerinden “Antonius ve Kleopatra” ile birlikte aynı zamanda “Coriolanus” ünlü İngiliz şair Shakespeare’in özellikle popüler şiir çalışmalarının bir kısmını barındırmaktadır. Bahsedilen eserleri, dönemin önde gelen eleştirmenlerinden olan T. S. Eliot açısından da “Shakespeare'in öncelikli olarak sayılabilecek trajedileri” arasındadır.

Romeo ve Juliet

Dünya genelinde Shakespeare denilince akla ilk gelen ve tüm dünya da defalarca sahnelenen, en çok bilinen eserlerindendir. 1562 yılında Shakespeare’in İngiliz şair Arthur Brooke’ın kaleme aldığı “Romeus ve Juliet’in Trajik Öyküsü” isimli oldukça uzun şiirinden esinlenerek yazdığı eseridir.

Kişiliği ve Yaşam Tarzı:

Böylesine büyük yazarın kimliği hakkında uzun zamandır süregelen bir anlaşmazlık bulunuyor. Birçok ünlü sanatçı ve bilim insanı kafalarını meşgul eden hep aynı soruyu soruyorlar. Shakespeare aslında kimdir. Maddi durumu iyi bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Shakespeare, aktör ve oyun yazarı olarak ün salar. Komediler, trajediler yazan, eserleri tarih boyunca popülerliğini yitirmeyen Shakespeare, neredeyse görünmez aslında detayına inildiğinde bilinmez bir karakterdir.

WILLIAM SHAKESPEARE KİMDİR?

Algılama yeteneğine sahip tüm gençliğin işittiği, duyduğu hemen herkesin adını bildiği, çoğunun hikayesini bildiği, çoğununsa sadece 'Olmak ya da olmamak; işte bütün mesele bu!” sözünden tanıdığıdır. Okudukça anlaşılan yazarın hikayesi gayet gizemli olarak süregelmekte ve gitgide bir merak uyandırmaktadır. Henüz bazı sonuçlara net bir şekilde ulaşılamamış olsa da adından günümüzde de bahsettirmesi ile yaptıkları ile dünyaca ünlenmiş bir aktör ve yazar. Hakkında yapılan araştırmalarda tarihçilerin yararlandığı sadece iki temel kaynak bulunmaktadır. Bunlar içinde öncelikli eserleri; oyunları, şiirleri ve soneleri, diğerleri ise kilise ve mahkeme kayıtları gibi resmi belgesel dokümanlardır.

ÇOCUKLUĞU ve EĞİTİM HAYATI

Kimi kaynaklarda 1564 yılında İngiltere’de Avon kasabasında dünyaya geldiği nakledilmektedir. Babası John, annesi ise Mary’dir. Baba mesleği kasaplık olup, babası haricen mecliste üye olarak görev sürdürürken aynı zamanda deri tüccarı olan bir kişidir. Aslında ailesi basit bir çiftçiydi. Bazı kaynaklara göre babası John’un belediye başkanlığı bile yazmaktadır. Annesinin çok varlıklı bir aileden geldiği ve zengin bir mal varlığına sahip olduğu bilinmektedir. Kardeşlerinin birçoğunu ülkede meydana gelen veba hastalığı nedeniyle kaybetmiştir. Vaftizi Avon kasabasının Trinity Kilisesi’nde yapılmıştır. Vaftiz tarihinden yola çıkılarak doğum günü tarihi ise 23 Nisan olarak kabul edilmektedir.

EN İYİ İKİNCİ YATAĞI İLE EVLENDİ

Evlilik sürecinde kendisinden 8 yaş küçük eşi olan Anne Hathaway ile evlilik birlikteliğini sağlamıştır. Bu evlilikleri sanki alelace olmuştur. Çünkü evlilik yapılırken gerçekleştirilen evlenme ilanı 3 kez yapılması gerekirken aslında 1 kez yapılmıştır. Daha sonra Susanna isimli çocukları dünyaya gelir ve onu da vaftiz ettirirler. Belli ki acelenin nedeni Susanna’ydı. Bu evliliklerinden doğan çocukların ikisi ülkede meydana gelen veba hastalığı nedeniyle hayatlarını kaybetmişlerdir. Sheakespeare’nin yaşadığı üzüntülü bu durumu kaleme aldığı da bir rivayete göre söylentiler arasındadır. Aile olarak mutlu bir yuvaya sahiplerdi. Ancak eşinin vefatından sonra herkesin kafasını karıştıracak bir söz söylemişti ve arkasında o söz, karmakarışık düşünceler içerisinde kalmıştı. İşte o söz “En iyi ikinci yatağım” olacaktı. Bu sözü, bazı kesimler hakaret olarak değerlendirirken, bazı kesimler ise “romantizm” olarak değerlendirmişlerdir.

WILLIAM SHAKESPEARE’İN KIZLARI ve OĞLU HAMLET

Shakespeare’nin Susanna ve Judith isimli iki kızı bir de daha çocukken 11 yaşında hayatını kaybeden oğlu “Hamlet” vardır. Bu arada çocuklarından Judith ile Hamlet, ikiz kardeşlerdir. En büyük kızı olan Susanna’yı doktor olan John ile evlendirdi. Ancak kızı Susanna, bu evliliğinden hiç evlat sahibi olamadı. Bu evliliği uzun sürmeyen Susanna, babasının vefatından sonra Thomas ile evlendi ama ne yazık ki kader yine çocuk sahibi olmasını engellemiştir. Diğer kızının ise Richard, Thomas ve Shakespeare isimli çocukları olmuştur. Ancak kader bu kızını da sınamış olmalı ki doğan üç çocuk da küçük yaşta vefat etmiştir. Vaziyet buyken sizlerin de anlayacağı üzere Shekespeare, soyunu devam ettirememiştir.

TANINMASINDA YAŞANAN İLK OLAY

1592 basım tarihli “Groats-Wortk of Witte” isimli eserinin içeriğinde Greene hakkında atıfta bulunmuş ve bu süreçte tartışmaların odağı haline gelmiştir. Greene, William hakkında şunları sarfetmişti: “...sonradan görme bir Karga var, bizim tüylerimizle güzelleşmiş, bir oyuncunun derisine bürünmüş kaplanın kalbi ile kendisinin bile uyaksız bir şiirde söz sanatını en iyi şekilde yapabildiğini zannediyor: ve salt bir Johannes Factotum olarak, bir ülkedeki tek Shake-scene olmanın kibrindedir”.

Bahsedilen kısımdaki amaç, ikinci sınıf bir yazar olduğu, başkalarının eserlerine büründüğü, kendi emeğinin olmadığını, edebi olarak yazma yetisinin bile olmadığını anlatmaya çalışmıştır. Tabi bu konuda eleştirmenler kendi içerisinde ikiye bölünmüşlerdir.

OYUNLARINDA İLK DÖNEM

William denince akla gelen ilk şey, tanınmış bir romantizm kaynağı, sevdirirken düşündürürken cinsellik içinde bile komedi tarzı yazılar yazabilen nadir bir yazar olarak karşımıza çıkmaktadır. Hatta buna dramayı da eklersek işte tam da orada Shakespeare derim. İlk eserleri denince 3 bölümlük eseri olan “VI. Henry” akla gelir. Bu eserinde asabi ve hırçın diye nitelendirebileceğimiz bu karakter, evcilleşmenin konusunu nakletmiştir. Yine bu süreçte de başına gelen tecavüzü anlatmaya çalışmıştır.

(Bir yaz Gecesi Rüyası adlı eserin ilk sayfası)

KOMEDİLERDE ROMANTİK HAVA

Tarz olarak genellikle İtalyan veya klasik komedilere el atmış gözükse de daha komedi içinde romantik bir havaya bürünmüştür. Buna verilebilecek en iyi örnek ise “Bir yaz gecesi rüyası” olabilir. Bu romantizmin içerisinde romantizmin doruklarına varırken içerisinde komediyi de ayrı bir yer de barındırmasıdır.

Biz gölgeler, kusur işlediysek eğer,
Şöyle düşünün ve bizi hoşgörün:
Bu hayaller görünürken sahnemizde,

Siz de biraz kestirdiniz yerinizde.

TRAJEDİLER DÖNEMİ

Çeşitli alanlardaki yazılarından sonra komedi, bir tarafta romantizm, diğer bir tarafta da trajedi var. Söz trajediye gelince komiklikten güldürüp hemen sonrasında eserin daha içindeyken durumun trajediye bürünmesi şaşırtıcıdır. Tüm dünya tarafından bilinen hatta filmlere konu olan ve aşırı derece de cinsellik içeren en önemli trajedisi ise “Romeo ve Juliet”, bir diğeri ise “Julius Caesar”dır. Bazı eleştirmenlere göre ise en önemli eseri “Hamlet”tir.

SON OYUNLARI

Her şair gibi ya da eser sahibi gibi diyelim hemen herkes tarafından William’da birçok eleştiriye hedef olmuştu. Eleştirmenlerin birçoğu yazmış olduğu “Cymbeline, Kış masalı, Fırtına” gibi eserlerine eleştiri de bulunarak Sheakespeare’nin ruh halinde bir değişimin kanıtıdır demişlerdir. Ancak bazıları ise fikir birliğine varamayarak ruh hali değil, modern çağa uygun yazılardır demişlerdir. Gerçekliği bir muamma olmakla birlikte çeşitli imzaları olmuştur. 'Willm Shaksp', 'William Shakespe', 'Wm Shakspe',' William Shakspere', 'Willm Shakspere'… işin garip tarafı ise bu kadar örnek içinde “William Shakespeare” hiç görülmemiştir.

Southampton Kontu Henry Wriothesley

ŞİİR DÖNEMLERİ

William, parlamada olduğu dönemlerde ülkede salgın hastalık yayılmaya başlar ve bu hastalığın adı vebadır. İlk şiirlerinde dikkat çeken bir husus vardır. Değinecek olursak, yaşadığı dönemin konularına armağan etmek üzere kaleme aldığı “Venüs” ile “Adonis ve Lucretia’nın Kaçırılması” isminde 2 adet içeriğinde müstehcen öğeler barındıran şiiri dikkatleri çekmektedir. 16. yüzyılın sonlarına doğru ülkede nükseden veba salgını nedeniyle tiyatrolar kapatılmıştı. Shakespeare, yukarıda belirtilen içerisinde erotik, müstehcen unsurlar bulunan “Venüs” ile “Adonis ve Lucretia'nın Kaçırılması” adındaki şiirleri, bu salgın döneminde kaleme almıştır. Şiirin konusu ise aşkına karşılık bulamayınca tecavüz ile karşı karşıya kalmasıdır.

“SONELER”

Dramatik olmayan eserlerin başında gelen “Sone”, tarihler 1609’u gösterdiğinde son bastırdığı eseridir.

'Seni bir yaz gününe benzetmek mi, ne gezer?
Çok daha güzelsin sen, çok daha cana yakın ...'

—Sone 18'den dizeler.

Ressam: Henry Fuseli 1798

(Hamletin babasının hayaletini oynadığı sahne canlandırması)

TİYATRO DÖNEMİ (OYUNCU ve YAZAR SHAKESPEARE)

Shakespeare’in kaleminin yazmaya ne başladığı bilinmese de tarih satırlarında birçok eserinin olduğu bilinmekte ve birçok oyunun sergilendiği de bilinmektedir ve bunlardan ilki ise Londra’da gösterime girmiştir. Döneminde sergilediği oyunlar olsun, kalemine aldığı eserler olsun kendine maddi anlamda birçok katkı sağladığı aşikardır. Oyun yazarlığı ve tiyatro gösterimleri genellikle Londra dönemlerinde meşhurlaşarak popüler hale gelmiştir. Hatta döneminde Kraliçe Elizabeth tarafından ödüllendirilmiştir. Bu süreçte William sayesinde çeşitli tiyatrolar açılmaya başladı. Bunlar ise “Globe” daha sonra ise “Blackfriars”’tır. Bu süreçte yine maddi kazanımları sayesinde straforda ikinci büyük villasını bile satın almıştı. Sadece kendisinin yazdığı eserlerde değil, başkalarının da yazdığı eserlerde bizzat kendisi de oynamıştır.

(Yukarıdaki anıt resminde yazan yazının Türkçesi: Güzel arkadaş, İsa aşkına bir dur da sakın, eşmeden örtüsünü üstümdeki toprağın. Bu taşları koruyan her kim olursa kutsansın, kemiklerimi yerinden oynatana ise lanetler yağsın.)

ÖLÜMÜ

Vaftizinin Trinity Kilisesi’nde yapıldığı Avon kasabında büyüdüğü kaleminde ince satırlar oluşturduğu akıllara durgunluk veren eserleri ile tarihe adını yazdıran William, 1616 senesinde baharın Nisan’ın da henüz 52’sinde eşi ve kız çocuklarını geride bırakarak hayatına veda etmiştir. Ölüm günü aslında doğum günü olarak bilinmektedir. Buna değinmemizdeki kasıt ise o güne özel olarak “Dünya Kitap Günü” olarak belirlenmiştir. Kızı Susanna’ya büyük bir servet bıraktı.